Verkoop- en leveringsvoorwaarden  

I.    Algemene bepalingen

  1. Onze leveringen en diensten (“Diensten”) worden uitsluitend geleverd onder deze Verkoop- en Leveringsvoorwaarden (“Voorwaarden”). Deze Algemene Voorwaarden zijn uitsluitend van toepassing op transacties met ondernemers in de zin van Sec.14 van het Duitse Burgerlijk Wetboek (Bürgerliches Gesetzbuch - “BGB”), publiekrechtelijke rechtspersonen en publiekrechtelijke speciale fondsen (“Partner”). Onze Algemene Voorwaarden zijn van toepassing op zowel toekomstige contracten voor de levering van goederen en diensten als op alle andere toekomstige zakelijke relaties voor zover wij Diensten leveren, zelfs als deze niet uitdrukkelijk opnieuw zijn overeengekomen.
  2. Voorwaarden die afwijken van deze Algemene Voorwaarden of van het toepasselijke recht zijn alleen van toepassing indien en voor zover hun geldigheid uitdrukkelijk schriftelijk door ons is bevestigd.
  3. Onze offertes zijn over het algemeen niet-bindend. Het contract komt tot stand door onze schriftelijke orderbevestiging of uiterlijk door de onvoorwaardelijke uitvoering van de Diensten.
  4. Alle informatie en afbeeldingen over onze producten in brochures, catalogi, andere documenten en op onze website zijn niet bindend en maken alleen deel uit van het contract als ze uitdrukkelijk schriftelijk door ons zijn bevestigd.
  5. Wij behouden ons uitdrukkelijk het recht voor om kleine wijzigingen aan te brengen in het ontwerp, de lay-out, de materiaalkeuze en de productie, zelfs nadat onze orderbevestiging is uitgegeven, zolang dit de prijs en/of de essentiële functies of de levertijd niet verandert, of dit om andere redenen onredelijk is voor de klant.


II.    Prijzen en betalingsvoorwaarden

  1. Onze prijzen zijn netto, af fabriek Duitsland (EXW) plus de toepasselijke belasting over de toegevoegde waarde en plus verzendkosten, tenzij in afzonderlijke gevallen uitdrukkelijk anders is overeengekomen.
  2. Tenzij anders overeengekomen, zijn wij gedurende dertig (30) dagen vanaf de datum van de offerte gebonden aan de prijzen in onze offertes.
  3. Betaling van onze facturen dient uiterlijk dertig (30) dagen na ontvangst van de factuur door de Partner te geschieden. Indien de Partner in een individueel geval het recht heeft om een korting in contanten in mindering te brengen, geldt dit alleen onder de voorwaarde dat alle andere opeisbare verplichtingen van de Partner volledig zijn voldaan op het moment van de korting in contanten.
  4. Betalingen dienen franco aan ons betaalkantoor te worden gedaan. De ontvangst van de betaling is bepalend voor de tijdigheid van de betalingen.
  5. Bij overschrijding van de bovengenoemde betalingstermijn wordt zonder aanmaning rente in rekening gebracht conform § 288 BGB. Het vorderen van verdere schade door verzuim blijft voorbehouden.
  6. De partner heeft alleen recht op retentie en verrekening als zijn tegenvorderingen onbetwist zijn of rechtsgeldig jegens ons zijn vastgesteld, of als de vordering van de partner met wie moet worden verrekend, wederkerig is aan onze vordering waarmee moet worden verrekend.
  7. Als na het sluiten van een contract blijkt dat onze betalingsvordering in gevaar komt door het gebrek aan betalingscapaciteit van de partner, hebben wij recht op de rechten die voortvloeien uit Sec. 321 BGB (verweer van onzekerheid). Het verweer van onzekerheid strekt zich uit tot alle uitstaande Diensten die voortvloeien uit de zakelijke relatie.


III.    Leveringsvoorwaarden, overmacht, vertraging

  1. Goederen worden geleverd EXW Duitsland vanaf de plaats van levering die is vermeld in onze orderbevestiging, tenzij in individuele gevallen anders is overeengekomen.
  2. Op verzoek van de partner geven wij opdracht voor het transport naar het gewenste afleveradres binnen Duitsland voor de partner in overeenstemming met de volgende voorwaarden: Vanaf een orderwaarde van EUR 500,00 netto bestellen wij het transport op onze kosten. Voor bestelwaarden onder EUR 500,00 netto berekenen wij een vast bedrag aan verzendkosten van EUR 7,90 per levering, waarbij wij alle artikelen van een bestelling samenvoegen in één levering, voor zover mogelijk en voor zover niet anders is overeengekomen met de Partner in het individuele geval.
  3. Voor verzending buiten Duitsland is in elk afzonderlijk geval een afzonderlijke overeenkomst vereist.
  4. Wij sluiten alleen een transportverzekering af als dit per geval uitdrukkelijk is overeengekomen. De partner draagt de gemaakte kosten.
  5. Levertijden en -data zijn niet bindend, tenzij wij in afzonderlijke gevallen uitdrukkelijk een bindende leverdatum zijn overeengekomen. In geval van twijfel wordt dit alleen aangenomen als wij de leveringsdatum uitdrukkelijk schriftelijk als bindend hebben vastgelegd. De Partner kan ons schriftelijk verzoeken om binnen een redelijke termijn te leveren, op zijn vroegst drie (3) weken nadat een niet-bindende leveringsdatum is overschreden.
  6. In elk geval worden onze diensten geacht op tijd te zijn geleverd als de levering ons magazijn respectievelijk onze fabriek op de laatste dag van een overeengekomen of vastgestelde termijn respectievelijk op de overeengekomen leveringsdatum heeft verlaten.
  7. Onze prestatieverplichtingen zijn afhankelijk van een ordelijke en tijdige levering door onze leveranciers.
  8. Gedeeltelijke, te grote of te korte leveringen zijn toegestaan voor zover deze redelijk zijn voor de Partner, rekening houdend met gebruikelijke toleranties. Hetzelfde geldt voor vroegtijdige leveringen.
  9. Voor zover de naleving van leveringstermijnen of -data door overmacht tijdelijk niet mogelijk is of wezenlijk wordt belemmerd, worden onze contractuele verplichtingen opgeschort en worden de leveringstermijnen of -data dienovereenkomstig verlengd. Overmacht omvat in het bijzonder onvoorzienbare belemmeringen voor de uitvoering of verstoringen waarop wij geen invloed hebben, die zelfs met de zorgvuldigheid van een verstandig zakenman niet voorkomen of verholpen hadden kunnen worden en die niet alleen van korte duur zijn. Dit omvat in het bijzonder, maar is niet beperkt tot, onvoorzienbare omstandigheden die zich voordoen na het sluiten van het contract, zoals moeilijkheden bij het verkrijgen van materialen, bedrijfsstoringen, stakingen, uitsluitingen, gebrek aan personeel, gebrek aan beschikbaarheid van noodzakelijke transportmiddelen, indien en voor zover wij niet verantwoordelijk zijn voor deze omstandigheden. Indien de vertraging in de levering of uitvoering door overmacht langer duurt dan twee (2) maanden, heeft de Partner het recht om de overeenkomst voor het nog niet uitgevoerde gedeelte te ontbinden. We kunnen ons alleen op overmacht beroepen als we de Partner hiervan zonder onnodige vertraging op de hoogte hebben gesteld.
  10. Voor zover wij de vertraging in de levering niet opzettelijk of door grove nalatigheid hebben veroorzaakt, is de aanspraak van de Partner op schadevergoeding op grond van vertraging in de uitvoering beperkt tot maximaal 0,5% van de nettoprijs van de diensten waarop de vertraging betrekking heeft voor elke volle week vertraging in de levering, in totaal echter niet meer dan maximaal 5% van de nettoprijs van de diensten waarop de vertraging betrekking heeft.


IV.    Risico-overdracht

  1. Het risico van onopzettelijk verlies en beschadiging van de goederen gaat over op de Partner (1) als de Partner de goederen zoals overeengekomen afhaalt of laat afhalen, indien en voor zover wij de goederen voor afhaling beschikbaar hebben gesteld op de overeengekomen plaats van levering en de Partner hierover hebben geïnformeerd, of (2) als wij de goederen aan de vervoerder hebben overhandigd. Voor zover wij de goederen in uitzonderingsgevallen zelf vervoeren, gaat het risico ook bij franco en franco leveringen uiterlijk bij het verlaten van ons magazijn of ons fabrieksterrein over op de Partner.


V.    Eigendomsvoorbehoud

  1. Wij behouden ons de eigendom van de geleverde goederen voor totdat alle vorderingen uit de zakelijke relatie (inclusief het saldo van de rekening-courant) met de Partner zijn voldaan (“voorbehoudsgoederen”).
  2. De verwerking van de voorbehoudsgoederen door de partner is voor ons als fabrikant in de zin van § 950 BGB altijd kosteloos. Als de voorbehoudsgoederen met andere voorwerpen worden gecombineerd, hebben wij recht op mede-eigendom van het nieuwe voorwerp in de verhouding van de marktwaarde van de voorbehoudsgoederen tot de marktwaarde van de andere gebruikte goederen. Indien ons eigendomsvoorbehoud door de combinatie vervalt, draagt de Partner hierbij zijn eigendomsrechten op de nieuwe voorraad of het nieuwe voorwerp ter hoogte van de marktwaarde van de onder eigendomsvoorbehoud geleverde goederen aan ons over en houdt hij deze kosteloos voor ons. Onze (mede-)eigendomsrechten die hieruit voortvloeien, gelden als voorbehouden zaken.
  3. Het is de partner uitsluitend toegestaan om de eigendomsvoorbehoudgoederen door te verkopen in het kader van de normale bedrijfsuitoefening en uitsluitend op voorwaarde dat de partner met zijn klant volledige vooruitbetaling overeenkomt of met zijn klant overeenkomt dat de eigendom pas op de klant overgaat wanneer de klant aan zijn betalingsverplichtingen heeft voldaan en hij de goederen derhalve uitsluitend tegen volledige betaling verkoopt. De Partner is niet gerechtigd om op enige andere wijze over de onder eigendomsvoorbehoud geleverde goederen te beschikken, in het bijzonder niet om deze te verpanden of tot zekerheid over te dragen.
  4. De vorderingen van de Partner uit hoofde van de doorverkoop van de goederen onder eigendomsvoorbehoud worden hierbij aan ons overgedragen; de Partner is bevoegd om de vorderingen uit hoofde van de doorverkoop namens ons te innen. Indien de Partner de eigendomsvoorbehoudzaken tezamen met andere, niet door ons verkochte zaken verkoopt, geldt de cessie van de vordering uit deze doorverkoop slechts ter hoogte van de doorverkoopwaarde van de verkochte eigendomsvoorbehoudzaken. Indien de vordering uit de doorverkoop door de Partner in een rekening-courantverhouding met zijn klant wordt geplaatst, komt na verrekening van de rekening-courantvordering het erkende of oorzakelijke saldo in de plaats, dat telkens ten belope van de doorverkoopwaarde van de verkochte eigendomsvoorbehoudgoederen aan ons wordt toegewezen. Bij de verkoop van goederen waarin wij mede-eigendomsaandelen hebben, geldt de cessie van de vorderingen ten belope van de overeenkomstige doorverkoopwaarde van deze mede-eigendomsaandelen.
  5. Wij hebben het recht om de aan de partner verleende machtiging tot doorverkoop en inning van de vorderingen in te trekken indien de partner in gebreke blijft met betalingen uit de zakelijke relatie of de onder eigendomsvoorbehoud geleverde goederen buiten de normale bedrijfsuitoefening heeft verkocht. Hetzelfde geldt in geval van een aanzienlijke verslechtering van de financiële situatie van de Partner na het sluiten van de overeenkomst of in geval van een aanvraag tot het openen van een insolventieprocedure tegen de activa van de Partner.
  6. De Partner is verplicht om de eigendomsvoorbehoudgoederen op eigen kosten te onderhouden en ten gunste van ons te verzekeren tegen inbraak, breuk, brand, water en andere risico's tegen vervangingswaarde. De Partner machtigt ons hierbij om alle aanspraken op schadevergoeding uit hoofde van dergelijke verzekeringen geldend te maken.
  7. De Partner is verplicht mee te werken aan maatregelen die nodig zijn om ons eigendomsvoorbehoud te beschermen. De Partner moet ons onmiddellijk op de hoogte stellen van eventuele executiemaatregelen van derden tegen de onder eigendomsvoorbehoud geleverde goederen, de aan ons overgedragen vorderingen of andere zekerheden, onder overlegging van de voor een interventie vereiste documenten. Dit geldt ook voor waardeverminderingen van andere aard.
  8. Indien de realiseerbare waarde van onze bestaande zekerheden jegens de Partner onze te waarborgen vorderingen met meer dan 10% overtreft, zijn wij verplicht deze zekerheden op verzoek van de Partner vrij te geven.


VI.    Kwaliteitsgebreken

  1. Voor zover onze diensten bij de risico-overdracht een kwaliteitsgebrek (Sachmangel) vertonen, zijn wij - met inachtneming van artikel VII. - aansprakelijk jegens de Partner binnen de in dit artikel VI genoemde verjaringstermijn.
  2. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen, dienen de Diensten uitsluitend te voldoen aan de voorschriften die van toepassing zijn op ons hoofdkantoor.
  3. De Partner is verplicht om de Diensten onmiddellijk na levering zorgvuldig te onderzoeken en ons bij gebleken kwaliteitsgebreken onmiddellijk schriftelijk op de hoogte te stellen; indien de Partner geen toereikend onderzoek uitvoert of ons niet onmiddellijk op de hoogte stelt van een geconstateerd gebrek, worden de Diensten geacht te zijn goedgekeurd.
  4. Wij zijn niet aansprakelijk voor gebreken die de bruikbaarheid van de betreffende diensten slechts onbeduidend aantasten, voor slechts onbeduidende afwijkingen van de overeengekomen kwaliteit, voor natuurlijke slijtage en voor schade die na de risico-overgang ontstaat als gevolg van overmatige belasting, ongeschikte bedrijfsmiddelen, gebrekkige montage of installatie die niet door ons is uitgevoerd, of die ontstaat als gevolg van bijzondere externe invloeden op de diensten die wij niet hoefden te verwachten. Wij zijn ook niet aansprakelijk voor gebreken die het gevolg zijn van onjuiste wijzigingen of reparaties door de Partner of derden.
  5. In het geval van een kwaliteitsgebrek zijn wij verplicht om op schriftelijk verzoek van de Partner de Diensten binnen een redelijke termijn te herstellen of te vervangen (“Aanvullende prestatie”). Wij beslissen naar eigen inzicht over het type Aanvullende prestatie. Als het kwaliteitsgebrek beperkt is tot een afgebakend deel van de Dienst, zal de Aanvullende prestatie worden uitgevoerd door de daaropvolgende levering van een deel dat vrij is van gebreken. Voor zover wij een gebrekkige prestatie vervangen door levering achteraf van een onderdeel dat vrij is van gebreken, worden de vervangen onderdelen ons eigendom, tenzij wij uitdrukkelijk afstand doen van dit recht.
  6. Zonder onze wettelijke rechten te beperken, hebben wij het recht om aanvullende prestaties in hun geheel te weigeren in de zin van Sec. 439 (4) BGB, indien de kosten van aanvullende prestaties (Sec. 439 (2) en (3) BGB) meer bedragen dan 120 % van de overeengekomen nettoprijs van de diensten.
  7. We krijgen een redelijke tijd en gelegenheid voor aanvullende prestaties. Als de aanvullende prestatie niet plaatsvindt binnen een redelijke, door de Partner gestelde respijtperiode of als de aanvullende prestatie mislukt, kan de Partner, in overeenstemming met de wettelijke bepalingen, naar eigen goeddunken
    a) de prijs verlagen, of
    b) het contract ontbinden.
  8. Wij hebben het recht om aanvullende prestaties afhankelijk te maken van de betaling door de Partner van de verschuldigde prijs voor de Dienst verminderd met een passend bedrag rekening houdend met het gebrek in kwaliteit.
  9. Zelfs in het geval van verhaal op de verkoper (Verkäuferregress) is de partner, in afwijking van § 445a (2) BGB, verplicht om ons binnen de door de klant van de partner aan de partner gestelde termijn de mogelijkheid te bieden om aanvullende prestaties te verrichten. Het stellen van een termijn is alleen overbodig indien een dergelijke termijn reeds overbodig is in de relatie tussen de partner en zijn klant volgens Sec. 445a (2) BGB, en de partner ons om die reden geen gelegenheid kan geven tot het verrichten van aanvullende prestaties.
  10. De plaats van uitvoering voor aanvullende prestaties is altijd onze fabriek die in de orderbevestiging wordt genoemd.
  11. Wij zijn niet verplicht om transportkosten te vergoeden die door de Partner zijn gemaakt als kosten voor Aanvullende Prestaties als deze kosten hoger worden omdat de goederen vervolgens naar een andere locatie dan de plaats van ontvangst of de opgegeven of overeengekomen plaats van installatie zijn gebracht.
  12. Vorderingen tot schadevergoeding en vergoeding van onkosten worden beheerst door de wettelijke bepalingen in overeenstemming met de beperkingen zoals uiteengezet in artikel VII.
  13. Verdere aanspraken of rechten van de Partner jegens ons op grond van een ander kwaliteitsgebrek dan in de paragrafen VI en VII worden genoemd, zijn uitgesloten. De wettelijke bijzondere bepalingen voor het geval van verkoop van consumptiegoederen (§ 478 BGB) aan het einde van een leveringsketen blijven onaangetast.


VII.    Schadevergoeding en vergoeding van kosten

  1. Schadeclaims en onkostenvergoedingen van de Partner (“Schadeclaims”) zijn, ongeacht de rechtsgrond, uitgesloten. De bepaling in Hoofdstuk III. Nr. 10 betreffende schade door vertraging blijft onaangetast.
  2. De voorgaande aansprakelijkheidsbeperking in Hoofdstuk VII. Nr. 1 is niet van toepassing:
    a) voor aanspraken op vergoeding van kosten volgens § 439 (3) 1e zin en § 445a (1) BGB;
    b) voor zover we aansprakelijk zijn volgens de Duitse productaansprakelijkheidswet (Produkthaftungsgesetz);
    c) voor zover wij aansprakelijk zijn op grond van opzet of grove nalatigheid;
    d) voor schadeclaims wegens verwijtbaar letsel aan leven, lichaam of gezondheid;
    e) voor zover wij een gebrek bedrieglijk hebben verzwegen of een garantie voor de kwaliteit van de goederen hebben aangenomen (§ 444 BGB);
    f) in het geval van een opzettelijke schending van wezenlijke contractuele verplichtingen, d.w.z. verplichtingen waarvan de nakoming essentieel is voor de correcte uitvoering van het contract en op de naleving waarvan de Partner regelmatig vertrouwt en mag vertrouwen. Onze aansprakelijkheid voor schending van wezenlijke contractuele verplichtingen is echter beperkt tot vergoeding van voorzienbare schade die kenmerkend is voor dit type contract, behalve in gevallen van opzet of grove nalatigheid, aansprakelijkheid voor letsel aan leven, ledematen of gezondheid, of een aansprakelijkheid op grond van de productaansprakelijkheidswet.
  3. Voor zover onze aansprakelijkheid beperkt is volgens dit artikel VII, geldt dit ook voor de persoonlijke aansprakelijkheid van onze werknemers, ondersteunende personen en wettelijke vertegenwoordigers.
  4. De voorgaande bepalingen houden geen wijziging in van de bewijslast ten nadele van de Partner.


VIII.   Verjaringstermijn

  1. Vorderingen van de Partner op grond van een kwaliteits- of eigendomsgebrek verjaren 12 maanden na het begin van de wettelijke verjaringstermijn. Dit geldt niet
    a) in de gevallen van § 438 (1) nr. 1 BGB (zakelijke rechten (dingliche Rechte) van derden), § 438 (1) nr. 2 of § 634a (1) nr. 2 (gebouw, voorwerp dat voor een gebouw wordt gebruikt, plannings- en bewakingsdiensten voor een gebouw), § 445b (1) (regresvorderingen in geval van regres op de ondernemer), een toestandsgarantie (Beschaffenheitsgarantie) en bedrieglijk opzet (Arglist) (§ 444 BGB);
    b) bij schadeclaims wegens opzet of grove nalatigheid, wegens letsel aan leven, lichaam of gezondheid of aansprakelijkheid volgens de Duitse productaansprakelijkheidswet.
    In deze gevallen geldt de wettelijke verjaringstermijn.
  2. Wij voeren Aanvullende Prestaties uit als een gebaar van goede wil en zonder erkenning van een wettelijke verplichting. Met uitzondering van een uitdrukkelijk verklaarde erkenning, begint er geen nieuwe garantieperiode met het uitvoeren van aanvullende prestaties.
  3. De normale verjaringstermijn voor claims van de Partner wordt verkort tot 24 maanden vanaf het begin van de wettelijke verjaringstermijn. Dit geldt niet voor Schadeclaims op grond van artikel VII; hiervoor geldt de wettelijke verjaringstermijn.


IX.    Vertrouwelijkheid

  1. De Partner is verplicht om alle informatie, in het bijzonder knowhow en handelsgeheimen, die hij van ons verkrijgt (“Informatie”) vertrouwelijk te behandelen tegenover derden. In het bijzonder is het de Partner niet toegestaan om de Informatie zonder onze voorafgaande toestemming aan derden bekend te maken of beschikbaar te stellen. De Informatie mag uitsluitend worden gebruikt voor de doeleinden van het contract. Bovendien verplicht de partner zich om onze producten die niet openbaar zijn gemaakt, niet te onderzoeken, analyseren, demonteren, decompileren of anderszins te onderwerpen aan reverse engineering. Sec. 69e Duitse Auteurswet (Urheberrechtsgesetz) blijft hierdoor onaangetast. Dit verbod op reverse engineering is van toepassing ongeacht of de Partner Informatie gebruikt of niet. De Partner zal zijn werknemers en andere personen die in verband met de uitvoering van het contract toegang krijgen tot de Informatie, verplichten tot geheimhouding.
  2. De in nr. 1 is niet van toepassing op Informatie indien (a) deze aantoonbaar al bekend was bij de Partner op het moment van het sluiten van de overeenkomst of daarna bekend wordt door bekendmaking door een derde zonder schending van een geheimhoudingsovereenkomst, wettelijke voorschriften of officiële bevelen, (b) deze op het moment van het sluiten van het contract al algemeen bekend was of later algemeen bekend wordt, tenzij dit niet berust op een schending van dit contract, (c) deze zelfstandig door de Partner is ontwikkeld zonder toegang tot onze Informatie, of (d) deze bekend moet worden gemaakt op grond van wettelijke verplichtingen of op last van een rechtbank of een autoriteit.
  3. Deze verplichtingen op grond van dit artikel IX. blijven van kracht na afloop van het contract en de zakelijke relatie, ongeacht de wijze waarop het contract of de zakelijke relatie wordt beëindigd.


X.    Verkoopmiddelen

  1. Verkoop- of presentatiestands en/of andere presentatiehulpmiddelen die gratis aan de Partner ter beschikking worden gesteld, blijven ons eigendom en kunnen te allen tijde worden teruggevorderd. De Partner verplicht zich deze uitsluitend met onze goederen uit te rusten en deze met de zorg van een goed koopman te gebruiken en op te slaan.


XI.    Plaats van uitvoering, bevoegde rechtbank, toepasselijk recht

  1. De plaats van uitvoering van onze diensten is onze fabriek in Herzebrock-Clarholz, Duitsland.
  2. De Incoterms 2010 zijn van toepassing op de interpretatie van de commerciële voorwaarden.
  3. Alle wijzigingen van of aanvullingen op een contract, inclusief aanvullende overeenkomsten, moeten schriftelijk worden vastgelegd voor documentatiedoeleinden. Individuele contractuele overeenkomsten hebben in elk geval voorrang op deze Algemene Voorwaarden. Behoudens bewijs van het tegendeel wordt de inhoud van dergelijke overeenkomsten beheerst door een schriftelijke overeenkomst of onze schriftelijke bevestiging van een dergelijke overeenkomst.
  4. De exclusieve plaats van jurisdictie voor alle juridische geschillen die voortvloeien uit of in verband staan met deze contractuele relatie is onze statutaire zetel in Herzebrock-Clarholz, Duitsland. Wij hebben echter ook het recht om juridische stappen te ondernemen bij het hoofdkantoor van de Partner.
  5. Op de contractuele relatie tussen ons en de partner is Duits recht van toepassing, met uitsluiting van het Verdrag der Verenigde Naties inzake internationale koopovereenkomsten betreffende roerende zaken (CISG).
  6. In geval van ongeldigheid van afzonderlijke bepalingen van het contract blijven de overige bepalingen van kracht. De ongeldige bepaling wordt vervangen door een rechtsgeldige bepaling die het economische doel van de ongeldige bepaling zo dicht mogelijk benadert. Hetzelfde geldt voor hiaten en omissies.